Skład amalgamatu i jego historia w stomatologii
Amalgamat stomatologiczny, przez wiele lat stosowany jako materiał do wypełniania ubytków, składa się w połowie z metali takich jak miedź, cyna i cynk, a najczęściej także srebro. Drugą połowę jego składu stanowi rtęć, co czyni go wyjątkowo kontrowersyjnym w kontekście zdrowia. Choć przez dekady amalgamat uważano za trwały i ekonomiczny materiał, coraz więcej badań wskazywało na jego potencjalnie szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka.
Rtęć zawarta w amalgamacie, będąca silnym neurotoksyną, mogła przenikać do organizmu pacjenta poprzez kontakt z zębiną i tkankami jamy ustnej. W badaniach nad długoterminowym wpływem amalgamatu wskazywano na możliwość wystąpienia problemów neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona, a także schorzeń autoimmunologicznych.
Decyzja Unii Europejskiej i jej implikacje
W związku z rosnącą liczbą dowodów na szkodliwość rtęci, Unia Europejska zdecydowała o wprowadzeniu zakazu stosowania amalgamatu stomatologicznego od 1 stycznia 2025 roku. W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia już od 2022 roku zaprzestał finansowania plomb zawierających rtęć, oferując pacjentom nowoczesne wypełnienia światłoutwardzalne jako standard. Nie wszystkie kraje UE podjęły jednak takie działania równie szybko – Czechy i Słowacja mają czas na wdrożenie zakazu do 30 czerwca 2026 roku.
Zakaz stosowania amalgamatu będzie oznaczał, że pacjenci w Polsce, zarówno w gabinetach prywatnych, jak i publicznych, nie będą już mogli otrzymać wypełnień zawierających rtęć. Zamiast tego będą używane nowoczesne, bezpieczniejsze materiały, które charakteryzują się nie tylko wyższą estetyką, ale także mniejszym ryzykiem dla zdrowia.
Wpływ zakazu na pacjentów i personel medyczny
Zakaz stosowania amalgamatu stomatologicznego ma na celu nie tylko ochronę pacjentów, ale także personelu medycznego. Badania wykazały, że stomatolodzy oraz ich asystenci, którzy mieli regularny kontakt z rtęcią, narażeni byli na jej toksyczne działanie. Wykazano, że stężenie rtęci w moczu personelu dentystycznego było nawet czterokrotnie wyższe niż u osób, które nie miały kontaktu z tym pierwiastkiem.
Dla pacjentów, którzy mają już założone plomby z amalgamatu, zmiana przepisów nie oznacza automatycznej konieczności ich wymiany. Takie zabiegi będą wykonywane tylko w przypadku wskazań medycznych. W Polsce, jak i w innych krajach, istnieje też ograniczona liczba gabinetów, które są w stanie przeprowadzić bezpieczne usunięcie amalgamatu. Wynika to z wysokich kosztów zakupu specjalistycznego sprzętu, takiego jak separator amalgamatu, którego cena sięga kilkunastu tysięcy złotych.
Wprowadzenie zakazu stosowania amalgamatu stomatologicznego od 2025 roku to ważny krok w kierunku poprawy bezpieczeństwa i jakości leczenia stomatologicznego w Unii Europejskiej. Dla polskich pacjentów oznacza to przejście na nowoczesne, bezpieczniejsze materiały wypełnieniowe, które nie niosą ze sobą ryzyka związanego z ekspozycją na rtęć. Choć zmiana ta może wymagać dostosowania się zarówno ze strony pacjentów, jak i dentystów, jej celem jest zapewnienie wyższego standardu ochrony zdrowia w dłuższej perspektywie.
źródło: Poradnik Zdrowie