Zmiany chorobowe w obrębie jamie ustnej – rodzaje
Specyfika środowiska w jamie ustnej sprzyja występowaniu zmian chorobowych w postaci grudek, pęcherzyków, otarć oraz nadżerek, owrzodzeń, pęknięć i blizn. Powodują one dolegliwości bólowe o różnym stopniu nasilenia, związane głównie z uczuciem pieczenia, suchości i dyskomfortu [1] podczas mówienia lub spożywania pokarmów.
Najczęściej występujące choroby błony śluzowej jamy ustnej to [2]:
-
Grzybice wywołane przez grzyb Candida albicans, spowodowane obniżeniem odporności przy zakażeniu HIV, chorobach szpiku kostnego, wrodzonym niedoborze odporności oraz podczas długotrwałej antybiotykoterapii. Powodują białe naloty, które tworzą się na zazwyczaj przekrwionej błonie śluzowej jamy ustnej, powodują ból i pieczenie.
-
Zapalenie wrzodziejące występujące jako wtórne nadkażenie zapalenia wirusowego. Piekące i bolesne zmiany w postaci owrzodzeń pojawiają się na zaczerwienionej i obrzękniętej błonie śluzowej, dają też nieprzyjemny zapach z ust.
-
Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej wywołane przez wirus Herpes simplex. Powoduje powstawanie pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem. Chorobie towarzyszy ból i pieczenie zmienionych chorobotwórczo miejsc oraz ogólne złe samopoczucie.
Popularnie występującymi zmianami na błonie śluzowej jamy ustnej są też afty nawracające. Rzadziej diagnozuje się takie choroby jak: liszaj płaski, leukoplakia (nadmierne rogowacenie) i pęcherzyca.
Prawidłowa higiena – klucz do zapobiegania chorobom jamy ustnej
Niedostateczna higiena jamy ustnej przyczynia się do powstawania stanu zapalnego w obrębie jej błony śluzowej [3]. Dlatego podstawą zapobiegania chorobom jest odpowiednia higienizacja. Należy dbać o higienę jamy ustnej regularnie i we właściwy sposób [4].
-
Dwa razy dziennie dokładnie szczotkuj zęby okrężnymi ruchami przez minimum dwie minuty.
-
Nie zapominaj o czyszczeniu języka, np. szczotkując go wypłukaną szczoteczką do zębów z odrobiną pasty.
-
Pamiętaj o nitkowaniu przestrzeni międzyzębowych nicią dentystyczną.
-
Wieczorem na zakończenie rutyny pielęgnacyjnej sięgnij po płyn do płukania jamy ustnej.
-
Wymieniaj szczoteczkę do zębów nie rzadziej niż raz na dwa miesiące.
Poza tym warto wykluczyć czynniki urazowe, które mogą powodować uszkodzenia błony śluzowej w jamie ustnej i wywołać stan zapalny (np. źle dopasowany aparat ortodontyczny). Warto też odwiedzić stomatologa oraz unikać spożywania bardzo ostrych, słonych i kwaśnych pokarmów [5]. Jeżeli zmiany są duże i bolesne, a przy tym utrudniają przeprowadzenie podstawowych czynności higienicznych, należy wykorzystać właściwości środków antyseptycznych – są one dostępne w postaci płukanek lub żelu do jamy ustnej.
Co pomaga na choroby błony śluzowej jamy ustnej?
Niektóre charakterystyczne zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej mogą pojawiać się w przebiegu niedoborów żelaza lub witaminy B12 [5]. W takich sytuacjach podstawą walki z chorobą jest uzupełnienie tych braków w organizmie. Ważne jest ustalenie przyczyny wykwitów i zajęcie się leczeniem, zwłaszcza gdy ich podłożem jest infekcja lub przewlekłe stany zapalne.
Ponadto w chorobach błony śluzowej jamy ustnej należy wykorzystać preparaty do stosowania miejscowego [5]. Wykazują działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i odkażające miejscowo. Jednym z nich jest stomatologiczny żel Sachol. Jego składniki łagodzą ból i stan zapalny oraz korzystnie wpływają na gojenie uszkodzonej błony śluzowej w jamie ustnej [6]. Wskazaniami do jego stosowania są stany zapalne błony śluzowej, nadżerki i owrzodzenia [1]. Można również stosować ziołowe płukanki do ust, zwłaszcza napary z szałwii, kory dębu, kwiatu rumianku lub z ziela tymianku.
Warto mieć na uwadze, że w przypadku zakażeń bakteryjnych w jamie ustnej może zaistnieć konieczność przyjmowania przepisanego przez lekarza antybiotyku [5].
Bibliografia:
[1] Górska R., Nowak M., Wybrane zagadnienia z diagnostyki i leczenia chorób błony śluzowej jamy ustnej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, Tom 6, Nr 2 (2017), s. 14-22.
[2] Zagor M. i in., Ostre zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, 2018 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/106153,ostre-zapalenie-blony-sluzowej-jamy-ustnej (dostęp: 24.08.2023)).
[3] Przybyłowska D., Mierzwińska-Nastalska E., Wpływ higieny jamy ustnej i uzupełnień protetycznych na zdrowie ogólne, Nowa Stomatologia 2/2013, s. 83-87.
[4] Tomaszewska I., Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/higiena-i-zabiegi-estetyczne/107909,higiena-jamy-ustnej-doroslych-pacjentow (dostęp: 24.08.2023)).
[5] Nowak M., Nadżerki i owrzodzenia występujące w jamie ustnej – rozpoznanie, leczenie, profilaktyka onkologiczna, 2020 (witryna internetowa: https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/nadzerki-i-owrzodzenia-wystepujace-w-jamie-ustnej-rozpoznanie-leczenie-profilaktyka-onkologiczna (dostęp: 24.08.2023)).
[6] Witryna internetowa żelu Sachol: https://sachol.com.pl/sachol/zel-stomatologiczny/
Artykuł powstał przy współpracy z Bausch + Lomb
Sachol® żel stomatologiczny, 10 g, produkt leczniczy
SACHOL żel stomatologiczny to lek przeciwzapalny, przeciwbólowy i miejscowo odkażający do stosowania w jamie ustnej. Żel stosuje się w stanach zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, zapaleniach dziąseł czy chorobach przyzębia.
Substancje czynne: choliny salicylan (Cholini salicylas) i cetalkoniowy chlorek (Cetalkonii chloridum). 1g żelu zawiera: 87,1 mg choliny salicylanu (Cholini salicylas) i 0,1 mg cetalkoniowego chlorku (Cetalkonii chloridum).
Postać farmaceutyczna: Żel do stosowania w jamie ustnej i na dziąsła. Przezroczysta, bezbarwna, jednolita masa o zapachu olejku anyżowego.
Wskazania do stosowania: stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej a także nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej. Żel można stosować w zapaleniu dziąseł czy chorobach przyzębia.
Podmiot odpowiedzialny: Bausch + Lomb Ireland Limited, 3013 Lake Drive Citywest Business Campus, Dublin 24, D24PPT3 , Irlandia.