Dlaczego nos jest taki wrażliwy?
Jama nosowa stanowi początkowy odcinek układu oddechowego. Ze względu na pełnione funkcje można wyodrębnić:
- Przedsionek nosa – wyłożony jest nabłonkiem z licznymi włoskami, które zatrzymują zanieczyszczenia;
- Jama nosowa – tutaj błona śluzowa jest mocno unaczyniona i posiada liczne rzęski, umożliwia to wyłapanie drobnoustrojów, takich jak bakterie oraz wirusy, a także ogrzanie i nawilżenie wdychanego powietrza;
- Górna część jamy nosowej to część węchowa – pokryta jest wielowarstwowym nabłonkiem, z bogatym unerwieniem i licznymi receptorami, które przekazują impulsy zapachowe do mózgu.
By pełnić te wszystkie funkcje, jama nosowa jest mocno unaczyniona. Liczne tętniczki tworzą dwa sploty naczyniowe:
- Splot Kiesselbacha – umiejscowiony jest w przednio-dolnej części przegrody nosowej;
- Splot Woodruffa – położony w tylnej części bocznej ściany nosowej.
Właśnie dlatego nos jest bardzo wrażliwy, a krwotoki z nosa mogą się pojawiać nie tylko w wyniku drobnych urazów, lecz również chorób ogólnoustrojowych.
Jakie są przyczyny krwotoków z nosa?
Przyczyn krwotoków z nosa może być wiele. Ze względu na wywołujące je czynniki wyróżnia się przyczyny miejscowe dotyczące około 20-25% pacjentów oraz ogólne, występujące u około 70-75% pacjentów.
Do przyczyn miejscowych zalicza się:
- Urazy – zarówno te drobne spowodowane przez dłubanie w nosie, jak i bardziej inwazyjne, powstałe w wyniku uderzenia lub upadku, zabiegów lekarskich wykonywanych w obszarze jamy nosowej, oraz wdychania substancji toksycznych;
- Stany zapalne – obejmujący górne drogi oddechowe oraz zatoki przynosowe;
- Zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa – najczęściej spowodowany przez nadużywanie kropli obkurczających błonę śluzową;
- Ubytki w przegrodzie nosowej;
- Ziarninowanie w wyniku chorób zakaźnych – takich jak gruźlica, czy kiła;
- Nowotwory – jamy nosowej, zatok przynosowych, nosogardła;
Najczęstsze przyczyny ogólne krwotoków z nosa to takie choroby, jak:
- Choroby układu krążenia;
- Wrodzone skazy krwotoczne – do których zalicza się małopłytkowość, hemofilia i inne;
- Nabyte zaburzenia krzepnięcia – np. w wyniku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, NLPZ, sterydów;
- Choroby zakaźnie – mononukleoza, dur brzuszny, odra;
- Zaburzenia funkcji nerek i wątroby.
Pierwsza pomoc w przypadku krwawienia z nosa
W przypadku wystąpienia krwotoku z nosa najważniejsze jest szybkie zatamowanie krwawienia. W tym celu należy uspokoić chorego i posadzić go w pozycji z pochyloną do przodu głową, by umożliwić swobodne wypływanie krwi z jamy nosowej. Odchylenie głowy do tyłu lub położenie pacjenta spowoduje, że krew obficiej będzie spływać do gardła, co może doprowadzić do zachłyśnięcia, szczególnie w przypadku dzieci. Następnie uciskaj skrzydełka nosa przez kilka minut, by zahamować krwawienie. Można również położyć zimny okład na grzbiet nosa oraz kark. To spowoduje obkurczenie się naczyń krwionośnych.
Jeśli krwotok z nosa nie ustępuje, konieczna jest interwencja lekarze w celu wykonania tamponady. Zależnie od miejsca krwawienia zakłada się tamponadę przednią lub tylną. Czasem niezbędne są również inne zabiegi hamujące krwawienie.
Diagnostyka i leczenie krwotoków
Jak leczyć krwotoki z nosa? Jest to istotne pytanie w przypadku obfitych i nawracających krwawień. Na początku niezbędna jest podstawowa diagnostyka. Podczas wizyty u laryngologa, lekarz przeprowadzi wywiad, by ustalić, czy krwotoki z nosa nie są spowodowane chorobą lub przyjmowanymi lekami. Następnie wykonywane jest badanie diagnostyczne — wziernikowanie, by ustalić miejsce występowania krwawień.
Jeżeli pacjent cierpi na nawracające krwotoki z nosa, konieczne może się okazać wykonanie specjalistycznego zabiegu. Co więcej, by wzmocnić naczynia krwionośne, lekarz może zalecić przyjmowanie witamin, oraz regularne nawilżanie śluzówki nosa.