Choć najważniejszym źródłem wapnia powinna być zbilansowana dieta, w niektórych przypadkach zaleca się dodatkową suplementację. Jak wapń wpływa na ludzkie ciało i kiedy warto go przyjmować? Jakie są skutki niedoboru tego pierwiastka?
Właściwości wapnia
Wapń to podstawa tkanki kostnej i łącznej. Buduje nasze szkliwo i kości. Bierze udział w podziale i regeneracji komórek, a także w procesie krzepnięcia krwi. Reguluje skurcz mięśni szkieletowych i serca oraz kontroluje niektóre hormony. Wapń uczestniczy też w przewodzeniu impulsów nerwowych. Dba o prawidłowe funkcjonowanie i równowagę organizmu – podtrzymuje homeostazę. Pierwiastek zwiększa również przyswajalność witaminy B12. Wapń wykorzystywany jest także w leczeniu i zapobieganiu osteoporozie. Stosuje się go też w okresie rekonwalescencji po złamaniach kości, w przypadku stanów zapalnych oraz zatruć metalami ciężkimi.
Kiedy suplementować wapń?
Wapń odpowiada za właściwe działanie układu szkieletowego, mięśniowego i krwionośnego, dlatego potrzebują go dzieci w fazie szybkiego wzrostu (od 8 do 9 roku życia) oraz w okresie dorastania do 17 roku życia. Niedobory pierwiastka w przypadku młodych organizmów mogą doprowadzić do wad postawy, deformacji i łamliwości kości, próchnicy oraz problemów z krzepliwością krwi. Konsekwencjami niedostatecznej podaży składnika u niemowląt są późne ząbkowanie i chodzenie. Suplementy diety z wapniem dla najmłodszych dzieci mają zwykle postać syropu. Maluchom łatwiej podać płynny preparat. Dla starszych dzieci przeznaczony jest wapń w tabletkach.
Suplementacja pierwiastka bywa zalecana w profilaktyce i leczeniu osteoporozy w przypadku starszych osób – szczególnie kobiet. Co więcej, zapotrzebowanie na wapń rośnie w okresie ciąży, laktacji i przekwitania. Jakie czynniki prowadzą do niewłaściwego poziomu pierwiastka w organizmie? Niedoborom wapnia sprzyjają używki (papierosy i alkohol), niezdrowy tryb życia oraz brak aktywności fizycznej. Do obniżenia poziomu wapnia w surowicy prowadzi również przyjmowanie leków z grupy kortykosteroidów. Dochodzi wówczas do osteoporozy polekowej. Ponadto wchłanianie wapnia z pożywienia blokują sole glinu obecne w środkach na zgagę dostępnych bez recepty.
Nie zawsze suplementacja wapnia okaże się bezpieczna. Ryzyko niekorzystnych skutków ubocznych takich jak niewydolność nerek czy powstawanie kamieni moczowych zwiększa się u pacjentów z chorobami nerek i układu krążenia. W tych przypadkach przed rozpoczęciem suplementacji koniecznie należy skonsultować się z lekarzem.
Skutki niedoboru wapnia
Objawami niewielkiego niedoboru wapnia są skurcze mięśni, bóle stawów, zwolnienie tętna oraz mrowienie i drętwienie kończyn. Przy utrzymującym się obniżonym poziomie pierwiastka dochodzi do zaburzeń snu, szybkiego powstawania ubytków w zębach, a nawet krwotoków. Poważne niedobory wapnia powodują częste złamania kości, trudności w chodzeniu i stany lękowe. Może występować utykanie na którąś z nóg. W przypadku dzieci dochodzi do utraty zębów oraz zaburzeń wzrostu.
Skutkiem niewystarczającej podaży wapnia jest hipokalcemia. Zmniejszony poziom wapnia w surowicy krwi występuje w przypadku niedoborów witaminy D i magnezu, zbyt dużego wydalania pierwiastka z moczem, zaburzeń syntezy parathormonu, upośledzonego wchłaniania się wapnia z układu pokarmowego oraz nadmiernego odkładania się pierwiastka w tkankach ciała.
Wapń to pierwiastek budujący zęby i kości, wpływający na pracę układu mięśniowego i krwionośnego oraz regulujący wiele procesów zachodzących w organizmie. Jego prawidłowa podaż jest ważna dla zachowania zdrowia, dlatego warto zadbać o to, by nie zabrakło go w codziennej diecie. W niektórych przypadkach konieczna będzie dodatkowa suplementacja wapnia – najlepiej skonsultować się z lekarzem, który pomoże dobrać odpowiedni preparat i jego dawkowanie.