Znaczenie prostaty dla zdrowia mężczyzn
Gruczoł krokowy przez swoją lokalizację i funkcję odgrywa istotną rolę dla układu moczowego i płciowego mężczyzn. O zdrowej prostacie rzadko kiedy się myśli, dlatego ten gruczoł często kojarzy się negatywnie – ze schorzeniami, które go dotykają. Dokuczliwe objawy najczęściej pojawiają się około 50. roku życia i dotyczą przede wszystkim problemów z oddawaniem moczu. Tak może być przy przeroście prostaty i raku prostaty. Zapalenie prostaty dotyczy częściej młodszych mężczyzn, najczęściej w wieku 35-50 lat.
Anatomia prostaty
Gruczoł krokowy ma wielkość i kształt zbliżony do kasztana. Znajduje się tuż poniżej dna pęcherza moczowego, a jego tylna część przylega bezpośrednio do odbytnicy – dzięki temu możliwe jest badanie prostaty palcem przez odbytnicę. Przez środek prostaty przebiega początkowy odcinek cewki moczowej oraz przewody wytryskowe.
Wpływ prostaty na układ moczowo-płciowy
Gruczoł krokowy wpływa na pracę układu moczowego i sferę seksualną. Jego rola jest widoczna szczególnie wtedy, gdy dochodzi do zaburzeń w jego budowie i pracy. Najwięcej dolegliwości dają wspomniane wcześniej schorzenia takie jak: przerost prostaty, rak prostaty oraz zapalenie gruczołu krokowego.
Związki anatomiczne między prostatą a pęcherzem moczowym
To, że prostata jest położona tuż pod pęcherzem moczowym, sprawia, że czasem schorzenia obu narządów są ze sobą powiązane. Przykładowo powiększona prostata może zwężać drogę odpływu moczu z pęcherza. Zalegający mocz sprzyja powstawaniu stanu zapalnego w pęcherzu, który może łatwo przenieść się na prostatę.
Funkcja prostaty w utrzymaniu kontroli nad oddawaniem moczu
Przez środek stercza przebiega odcinek cewki moczowej wychodzący bezpośrednio z pęcherza. Cewka w tym miejscu jest naturalnie węższa, a każde schorzenie dotykające prostatę lub cewkę dodatkowo może utrudniać odpływ moczu. Gdy dochodzi do przerostu prostaty lub zapalnego obrzęku tkanki, można odczuwać problem z rozpoczęciem mikcji. Strumień moczu staje się słabszy, mocz może wyciekać kroplami, a po wizycie w toalecie ma się poczucie niepełnego opróżnienia pęcherza.
Rola prostaty w erekcji i ejakulacji
Komórki prostaty wytwarzają wydzielinę, która staje się składnikiem nasienia. Ten płyn zawiera w sobie fruktozę, która dla plemników jest materiałem energetycznym, oraz prostaglandyny, które stymulują ruchliwość plemników. Wydzielina stercza upłynnia nasienie, dzięki czemu ma ważną rolę w ejakulacji. [1]
Za erekcję odpowiadają naczynia, które odpowiednio kurczą się i rozkurczają. Gdy dochodzi do zmian w strukturze i objętości gruczołu krokowego, napływ krwi do naczyń może zostać zaburzony i znacznie utrudnione jest powstanie i utrzymanie wzwodu.
Regulacja hormonalna
W prostacie dochodzi do transformacji testosteronu w jego aktywną formę – dihydrotestosteron (DHT). [2] DHT jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania stercza oraz rozwoju męskich cech płciowych. Szczególnie ważne jest to w okresie młodzieńczym, podczas dorastania. W dojrzałym wieku nadmiar DHT bierze udział w rozwoju raka prostaty oraz łagodnego rozrostu stercza. Jest on też przyczyną androgenowego łysienia u mężczyzn.
Ochrona przed infekcjami
Wydzielina prostaty pomaga chronić męskie drogi rozrodcze przed patogenami. Następuje to dwutorowo. Cewka moczowa jest fizycznie przepłukiwana przez płyn powstający w prostacie. Ponadto dzięki temu, że wydzielina zawiera immunoglobuliny i lizozym, ma także chemiczne właściwości antybakteryjne.
Podsumowanie
Znajomość funkcji i anatomii prostaty pozwala na zrozumienie, z czego wynikają objawy dotykających ją chorób. To właśnie wczesna reakcja na objawy z gruczołu krokowego jest kluczowa w zwalczaniu i leczeniu jego schorzeń. Część objawów może być zwalczana preparatami dostępnymi w aptekach bez recepty jak te z owoców palmy sabal lub śliwy afrykańskiej. Czasem potrzebna jest konsultacja z urologiem. Dobrze jest znać swoje ciało, żeby odpowiednio móc zareagować na pojawiające się dolegliwości.
Bibliografia
[1] D. U. Silverthorn, „Reprodukcja i rozwój”, w Fizjologia człowieka. Zintegrowane podejście, Warszawa: PZWL, 2018, s. 807.
[2] „How does the prostate work?”, w InformedHealth.org [Internet], Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG), 2016. Dostęp: 10 sierpień 2023. [Online]. Dostępne na: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279291/