Przyczyny tego schorzenia nie są do końca poznane. Przypuszczalnie są wynikiem powiązania czynników genetycznych, środowiskowych oraz immunologicznych.
U niemowląt skóra atopowa jest sucha, podrażniona, łuszczy się i wywołuje świąd. Taki naskórek cechuje się brakiem odporności na czynniki zewnętrzne (drapiąca odzież, płyny do płukania tkanin i inne detergenty) i ma osłabioną barierę ochronną. Dziecko pogarsza swój stan, drapiąc się i tym samym podrażniając skórę. Wysuszony naskórek jest mało odporny na bakterie i wywołane nimi zakażenia.
Zmiany chorobowe są umiejscowione zazwyczaj na twarzy (policzki, czoło) oraz w zgięciach kolan i łokci. W przypadku, gdy dochodzi do zainfekowania skóry, pojawiają się na niej strupy w kolorze ciemnożółtym oraz sączenie wydzieliny z ran. W przypadku niemowlaka chorego na AZS, kluczowa staje się odpowiednia pielęgnacja, której podstawą powinno być odpowiednie nawilżenie skóry.
Dziecko powinno być kąpane 3-4 razy w tygodniu w ciepłej wodzie. Gorąca woda tylko przesuszy podrażnioną skórę. Czas kąpieli nie powinien być długi - 10 minut będzie wystarczające. Do wody należy dodać natłuszczające olejki, pozbawione konserwantów oraz substancji drażniących.
Stosowane do mycia niemowlaka płyny powinny być hipoalergiczne z uwagi na dużą wrażliwość skóry dziecka chorego na atopowe zapalenie skóry.
Również po kąpieli należy zastosować odpowiednie kosmetyki tzw. emolienty, których głównym zadaniem jest natłuszczenie naskórka, zlikwidowanie świądu oraz odbudowa warstwy ochronnej skóry poprzez uzupełnienie lipidów i wiązanie wody.
Preparaty te należy stosować dwa razy dziennie z uwagi na ich krótki czas oddziaływania na skórę (4-6 godzin).
Warto zastosować nawilżające emolienty, których dostępność na rynku jest ogromna, np.: Cetaphil Restoraderm, Oillan Baby, Ziaja Ziajka oliwka do pielęgnacji lub Eloderm.
Konieczne jest również kupowanie dla niemowlaka odpowiedniej odzieży i bielizny wykonanej z miękkich, delikatnych tkanin np. z bawełny bez domieszek lub naturalnego jedwabiu. Szczególnie korzystny jest jedwab, ponieważ jego pH jest zbliżone do pH skóry człowieka. Ponadto materiał ten ma właściwości łagodzące świąd oraz redukujące ryzyko pojawienia się zakażeń bakteryjnych skóry.
Atopowe zapalenie skóry u niemowlaka jest uciążliwą i potencjalnie groźną dolegliwością, dlatego odpowiednia pielęgnacja skóry jest kluczowa w walce z objawami AZS.