Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry to alergiczna choroba zapalna wynikająca z reakcji organizmu na działanie alergenu. Nie jest ona chorobą zakaźną, o co jest często podejrzewana z uwagi na jej charakterystyczne objawy:
- silny i niezwykle dokuczliwy świąd skóry, który powoduje rozdrażnienie przez co dzieci nie są w stanie dobrze i spokojnie spać,
- wysypka na twarzy (czasami także na owłosionej części głowy) i czerwone, szorstkie policzki,
- suche zaczerwienione i wysuszone placki przypominające liszaj. Te zmiany skórne występujące najczęściej w okolicach łokci, za uszami, na dłoniach i stopach.
AZS jest chorobą przewlekłą. Może pozostać w stanie ukrytym nawet przez kilka lat, żeby potem znowu dać o sobie znać. Istnieje szereg czynników wywołujących te chorobę. Do głównych zalicza się:
- predyspozycje genetyczne - atopowe zapalenie skóry pojawia się u innych członków rodziny, np. rodzeństwa,
- alergeny pokarmowe - np. na mleko krowie lub białko jaj,
- alergeny wziewne - np. pyłki, roztocza, sierść zwierząt.
Atopowe zapalenie skóry u niemowląt może się zaostrzyć także w trakcie kontaktu z chemicznymi substancjami drażniącymi dodawanymi do kosmetyków (np. barwniki lub substancje zapachowe), suchym lub/i zimnym powietrzem, dymem papierosowym lub przesuszeniem skóry wynikającym np. ze zbyt długich kąpieli.
Czynniki nasilające AZS u niemowląt
Świąd skóry i wysypka są najczęściej występującymi objawami AZS dotykającymi niemowlaki. Współczesna medycyna pozwala skutecznie leczyć powyższe symptomy, niemniej terapia ta ma jedynie charakter objawowy i nie zapobiega nawrotom choroby. Z uwagi na to rodzice muszą zadbać o prawidłową pielęgnację i nawilżenie wrażliwej skóry dziecka i bezwzględnie ograniczyć jej kontakt z czynnikami chorobotwórczymi, które nasilają atopowe zapalenie skóry u niemowląt, takimi jak:
- wełna, materiały syntetyczne (sztuczne) oraz wszelkiego rodzaju szorstkie tkaniny mogą skutecznie podrażniać wrażliwą skórę dziecka - niemowlę trzeba ubierać w ubranka wykonane z miękkiej i przewiewnej bawełny. Co ważne, nowe ubranka należy wyprać przed pierwszym założeniem, żeby je zmiękczyć
- pot - dziecko należy ubierać "na cebulkę" co pozwoli zabezpieczyć je przed działaniem ekstremalnych temperatur. Z chwilą kiedy na spacerze zrobi się cieplej, jedną warstwę można zdjąć, ponieważ pot może doprowadzić do nawrotu lub nasilenia choroby
- składniki chemiczne (substancje zapachowe lub barwniki) wchodzące w skład detergentów i kosmetyków - należy używać bezzapachowych detergentów i kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji wrażliwej skóry
- niewłaściwa pielęgnacja skóry malucha - zbyt długie kąpiele mogą skutkować tym, że atopowe zapalenie skóry u niemowląt się zaostrzy, dlatego dziecko należy kąpać w wodzie z dodatkiem specjalnych emolientów, płatków owsianych lub krochmalu pamiętając, aby po zakończonej kąpieli delikatnie osuszać skórę (a nie wycierać) oraz nawilżać ją przy pomocy specjalistycznych specyfików (np. emolientów)
- ekstremalne temperatury powietrza - w trakcie zimnych dni należy szczególnie zadbać o odpowiednie nawilżenie skóry dziecka z użyciem odpowiedniego emolientu, jako że niskie temperatury i suche powietrze przyczyniają się do podrażnienia skóry
- alergeny wziewne - jeżeli czynnikiem powodującym atopowe zapalenie skóry są alergeny wziewne, np. roztocza kurzu domowego należy szczególnie zadbać o czystość w mieszkaniu, pamiętając o codziennym przewietrzeniu mieszkania. Podczas gdy winę za atopowe zapalenie skóry u niemowląt ponosi sierść zwierząt, należy całkowicie (w miarę możliwości) ograniczyć kontakt dziecka ze zwierzętami
- alergeny pokarmowe - kluczową rolę w eliminacji alergenu pokarmowego wywołującego atopowe zapalenie skóry u niemowląt jest jego rozpoznanie i wyeliminowanie go z diety dziecka. Jeżeli maluch jest karmiony piersią, alergen pokarmowy musi zostać niezwłocznie wyeliminowany z diety mamy.